BLOCKINGเวลาถ่ายทำ การวางบล๊อกกิ้งเป็นเรื่องสำคัญมากๆอีกเรื่องหนึ่งนะครับ เพราะมันคือ การจัดวางตำแหน่ง เพื่อสร้างความสัมพันธ์ระหว่างตัวละครกับตัวละคร ตัวละครกับฉากหลังและตัวละครกับกล้อง ทั้งในเรื่องของการเคลื่อนที่ ตำแหน่ง มุม ของการแสดงและการเคลื่อนกล้องครับ
แต่ว่ามันคือยังไงกันล่ะ...? เวลาเราจะถ่ายแต่ละซีนเราต้องนึกถึงความสัมพันธ์เหล่านี้ก่อนนะครับว่า ใคร ทำอะไร ที่ไหน เมื่อไหร่ อย่างไร และมุมมองไหน เพราะถ้าเราไม่รู้แล้วใครจะรู้ละครับลองดูตัวอย่าง
ฉากนี้นะครับ
สมมุติว่าเรากำหนดให้ตัวละครสองตัวมาคุยกันในห้องนั่งเล่น แบบที่ 1นะครับ
เราอาจจะให้ตัวละครตัวหนึ่งนั่งอยู่ อีกตัวเดินเข้ามาแล้วคนที่นั่งลุกมายืนคุยกัน ณ.ตำแหน่งใดตำแหน่งหนึ่ง
หรือแบบที่ 2อีกแบบตัวละครอีกที่เดินมา ลงมานั่งคุยกันเลย กลายเป็นนั่งบนโซฟาตัวเดียวกัน
หรืออาจจะเป็นตัวหนึ่งยืนแล้วอีกตัวหนึ่งนั่งคุยจนจบซีน
หรืออีกตัวละครที่นั่งชวนตัวละครที่ยืนมานั่งแต่อยู่ฝั่งตรงข้ามโซฟาคนละตัว
สิ่งเหล่านี้บอกอะไรกับเราได้บ้างครับมันอาจจะบอกถึงความสัมพันธ์ของตัวละครสองตัวนี้ ทั้งหมดที่ยกตัวอย่างมานี้ จะอยู่บนบทสนทนาเดียวกัน ทุกอย่างแทบจะเหมือนกันต่างกันที่บล๊อกกิ้งของตัวละคร ซึ่งแน่นอนครับมันจะทำให้บล๊อกกิ้งของภาพต่างออกไปด้วย และจะสร้างความหมายและอารมณ์ที่ต่างกัน (ซึ่งเดี๋ยวเราจะกล่าวในบทถัดๆไปนะครับ) ผู้กำกับที่เก่งๆสามารถใช้บล็อกกิ้งเป็นตัวเล่าเรื่องและสื่ออารมณ์ได้แม้จะไร้ซึ่งบทสนทนา
ครับ เช่น ฉากที่ยกตัวอย่างเมื่อกี๊ สมมุติว่าเป็นในแบบที่ตัวละครที่เข้ามาไม่นั่ง เขายืนอยู่ บล็อกกิ้งแบบนี้มักจะแสดงออกถึงการเหนือกว่าอีกตัวละครหนึ่งครับ (แต่ทั้งหมดนี้ขึ้นอยู่กับองค์ประกอบอื่นๆที่มา
รวมกันด้วยนะครับ)
การจัดบล็อกกิ้งนั้น แล้วแต่เลยครับว่าจะจัดแบบไหน จริงๆไม่มีอะไรถูกอะไรผิด ต้องอาศัยประสบการณ์ในการเรียนรู้พอสมควรทีเดียว เรื่องนี้คงคุยกันอีกในหลายๆครั้งเลยทีเดียว จะให้ดีว่างๆลองเขียนบทซักซีนแล้วลองจัดดู แล้วถ่ายดูนะครับ ว่าผลที่ได้มันออกมาแบบไหน
ทีนี้ลองมาดูอีกเรื่องกัน เกี่ยวเนื่องกับบล๊อกกิ้งตัวแสดงอย่างมากมาย แต่คราวนี้จะเป็นตำแหน่งกล้องครับ หลายครั้งเราพลาดครับ เรื่องการวางกล้องเนี่ย
ในหนึ่งซีน สมมุติเป็นซีนง่ายๆ เรามีฉากที่ตัวละครยืนคุยกันสองตัวละคร แน่นอนครับเวลาเราดูหนัง ซีนแบบนี้จะไม่ลากไปยาวด้วยมุมนั้นจนจบซีน มันจะมีการตัดรับหน้า ตัวละครคุยกันไปคุยกันมา มีการแสดงรีแอคชั่น ซึ่งจะมีการตัดไปมาหลายๆภาพ แต่นักทำหนังสั้นมือใหม่หลายคน มักจะมีปัญหาว่าถ่ายออกมาแล้วบางทีตัดไม่ได้ หนังดูโดด เพราะนักแสดงมองผิดด้าน (ซึ่งจริงๆกล้องมาผิดด้าน อาจจะเกิดจากการถ่ายข้ามช็อตไปมา จนเริ่มงงเองเองบวกกับความรีบ)
ข้อผิดพลาดแบบนี้เราเรียกว่าการถ่ายข้ามเส้นครับ
EXIST LINE เส้น 180การถ่ายข้ามเส้นคืออะไร
ในหนังเวลาเรากำหนดทิศทางของ 2สิ่งที่เผชิญหน้ากัน เพื่อให้ไม่งง เราจะกำหนดเส้นสมมุติขึ้นมาหนึ่งเส้น ลากผ่านทั้งสองสิ่งนั้น เราเรียกเส้นนี้ว่าเส้น 180 ( 180อาศา ) หลังจากที่เราลากเส้นนี้แล้ว เรา
จะกำหนดว่ากล้องจะตั้งอยู่ฝั่งไหน เมื่อเราได้ฝั่งกล้องมาแล้วเป็นกฎเลยที่ว่า กล้องจะต้องอยู่แต่ฝั่งนี้เท่านั้น ห้ามข้ามเส้นแกนนี้ไปอีกฝั่ง (นั่นคือกล้องสามารถเคลื่อนได้เต็มที่แค่ 180 องศาเท่านั้น เราถึง
เรียกเส้นนี้มาเส้น 180 นั่นเอง) ถ้าเมื่อไหร่เราข้ามเส้นนี้ไป ทิศทางจะผิดหมดและสร้างความสับสนให้คนดู
ที่เห็นนี่คือภาพตัวอย่างของเส้น 180 เวลาตัวละครคุยกันครับ
ภาพที่เราจะได้ก็คือ
อย่างนี้ เดี๋ยวลองมาดูอีก 2 มุมที่เหลือครับ
ที่เห็นนี่เป็นมุมมองผ่านไหล่ของอีกกล้องกล้องจะไม่มีการข้ามฝั่งไปอีกด้านของเส้น อย่างนี้ตัดยังไงก็ไม่โดด ไม่สับสนครับ(ถ้าจะโดดมักจะเป็นเรื่องความต่อเนื่องของตัวแสดงมากกว่าซึ่งอันนี้ต้องอาศัยลูกละเอียดครับ)
แต่ถ้าในกรณีที่ถ่ายตัวละครเดี่ยวๆในฉากคุยกัน เส้นสมมุตินี้จะเป็นเส้นทิศทางของการมอง
ถ้ากล้องตั้งฝั่งนี้ตัวละครซ้ายเวลาคุยจะมองไปทางขวาเสมอ
เช่นเดียวกัน ตัวละครที่อยู่ด้านขวาจะมองไปทางซ้ายเสมอ
ลองเปลี่ยนมุมกล้อง ของตัวละครฝั่งซ้ายดูนะครับ
ของตัวละครด้านขวาบ้าง
ถ่ายออกมาได้อย่างนี้ยังไงก็ไม่โดดครับ
เรื่องการมองนี่สำคัญนะครับ มองซ้ายเฟรมมองขวาเฟรมตรงนี้ต้องแม่นและอาศัยประสบการณ์ประมาณนึงครับ ลองแบกกล้องออกไปถ่ายแล้วจะเข้าใจครับ
สิ่งที่ผมพูดอยู่นี้ สามารถไปประยุกต์ใช้ได้กับหลายอย่างมากมาย เพราะมันคือกฎพื้นฐานเลยครับ ฉากคนยิงกัน หรือฉากสงคราม
ถ้าเส้น 180 เราไม่แม่น รับรองว่าคนดูมีงงครับ
ถ้ายังงง นึกไม่ออกนึกถึงถ่ายทอดสดฟุตบอลไว้ครับ เส้น 180 ลากผ่านกลางสนาม ทีม A อยู่ซ้าย ทีม B อยู่ขวา มันก็จะเป็นอย่างนั้นไปตลอดครึ่งจนกว่าจะมีการเปลี่ยนฝั่งในครึ่งหลังครับ
เรื่องนี้ถ้าไม่แม่นแนะนำให้ตอนพรีโพร เขียนสตอรี่บอร์ดกับผังกล้องครับ เขียนละเอียดเลยยิ่งดี มันจะช่วยเราได้มากทีเดียว
เดี๋ยวคราวหน้ามาต่อกันเรื่อง Exist กับของที่เคลื่อนที่ครับ
