ในโพสนี้จะพูดถึงการทำงาน รวมถึงการใช้งานอย่างถูกวิธีของไมโครโฟนที่มักจะถูกใช้งานในงานถ่ายภาพยนตร์ ซึ่งมีอยู่ด้วยกันหลายชนิด แต่ผมขอยกตัวอย่างรวมถึงอธิบายการทำงาน
Clip การใช้งานของ Shure ค่อนข้างเป็นประโยชน์ครับ
Shotgun เป็นไมโครโฟนประเภทคอนเดนเซอร์ซะส่วนใหญ่ ซึ่งส่วนมากแคปซูลจะอยู่ด้านหลังของท่อที่มีสล๊อตที่เรียกว่า interference tube ทำหน้าที่ในการตัดเสียงรอบข้าง ด้วยหลักการตัดเฟสของเสียง เมื่อเสียงด้านข้าง เข้ามาทางท่อ การที่จะเดินทางมายังแคปซูลซึ่งอยู่ด้านหลัง ย่อมต้องไปในทางเดียวกัน คือวิ่งเลี้ยงเข้าแคปซูล ประมาณ 90 องศา แต่สิ่งที่เกิดขึ้นเมื่อเลี้ยวคือ คลื่นเสียงจะสะท้อนเป็นปริมาณน้อยเนื่องจากเข้ามาทางด้านข้างซึ่งมีโอกาศประทะกับผนังในไมค์มากกว่า ทำให้สะท้อนกับส่วนท่อปะปนกับเสียงอื่นๆด้วย เกิดการตัดเฟส กันขึ้น + เจอ - = 0 แต่เสียงที่เข้าทางตรง เดินทางสะดวก ผ่านกลางท่อไปได้อย่างสบายๆ ดังนั้นไมค์ประเถทนี้จึงถูกใช้งานถ่ายภายนอกมากเป็นส่วนใหญ่
ข้อดี- ตัดเสียงรอบข้างภายนอกได้มาก
- เหมาะกับเสียงคนพูดเพราะท่อทำงานที่ช่วงย่านความถี่กลาง-สูง
- หากต้องการตัดเสียงย่านต่ำลง และใช้บูมไกลขึ้น ต้องใช้ไมค์ที่ยาวขึ้น เพราะท่อจะทำงานตามความยาวของคลื่นเสียง
- ยิ่งยาว องศาการรับเสียงยิ่งแคบ ตัดภายนอกได้มากขึ้น
มีข้อดีก็ต้องมีข้อเสียครับ- ท่อมีหน้าที่ในการตัดเสียง สำหรับเสียงหลากรูปแบบที่ไม่เหมือนกันภายนอก แต่หากนำมาใช้ในที่ที่มีการสะท้อนในห้องมากๆ เสียงจะมาจากหลายทิศทาง ตีกันในท่อ ตัดเฟสไม่ได้เพราะเสียงเหมือนกัน เกิดเป็นเสียงสะท้อนที่มากกว่าควรจะเป็น
- ไมค์ประเภทนี้มีการสูญเสียรายละเอียดของเสียงครับ
- ไมค์ประเภทนี้ไวต่อลมมาก
ภายในตัวไมค์ จะมี Capsule mic ชนิด Super-Cardioid , Hyper-Cardioid อยู่ หลักการทำงานของไมค์ที่เป็นทิศทาง คือ รับคลื่นเสียงด้านหน้า ทำให้ไดอะแฟรมขยับ โดยที่อากาศด้านหลังไดอะแฟรม คือหลังไมค์ จะขยับตามไดอะแฟรมซึ่งขยับด้านหน้า เรียกว่า Pressure-Gradient Transducer ฉะนั้น การปิดหน้าหรือหลังไมค์ จะทำให้เสียงไม่ตรงตามสเปค เกิดเสียงก้องน่ารำคาน ลดความสามารถความเป็นทิศทางของไมค์ลงอย่างเกินความคาดหมาย สังเกตุง่ายๆกับไมค์ร้องเพลงครับ ถ้ามือปิดไมค์แบบบอดี้แสลม หลายๆคนเคยลองคงเจอการหอน นั้นแหละครับ8คือสาเหตุ
ความสามารถในการตัดเสียงดูกันจะๆเลยครับ ในคลิปเป็น Sennheiser MKH 415T
อันคลิปน้องๆ โรงเรียนสายปัญญารังสิต ยืมไมค์ผมไปใช้ครับ จ่อระยะ ประมาณไม่เกิน 1.5ฟุต หันไปบนฟ้า เพื่อไม่ให้รถเสียงสะท้อนบนถนนเข้าไมค์
ฉะนั้น ผมพูดถึงขนาดนี้แล้วก็คงไม่แปลกนะครับ ว่าหลายๆท่าน คงจับไมค์ด้วยวิธีการผิดๆ ไปหนีบตรงท่อกันเลยทีเดียว ทำให้เสียงรบกวนเข้ามาเป็นปริมาณมากชนิดการทำงานของคอนเดนเซอร์ใน Shotgun มีหลักๆอยู่ทั้งหมด 3 ชนิด Electret, DC-Bias Condensor, RF-Bias Condensor
Electret Condensor
เป็นไมค์ชนิดที่หาง่าย ราคาถูกและคุณภาพอยู่ในระดับตั้งแต่ต่ำ - ปานกลาง - สูง
Electret คือวัสดุที่สามารถเก็บไฟฟ้าสถิตได้ ดังนั้นการทำงานของไมค์ประเภทนี้ จึงไม่ต้องใช้ไฟฟ้าในเชิงการทำงาน เพราะตัวแผ่นไดอะแฟรม ใช้ไฟฟ้าสถิตที่ตัว Back plate ในการเปลี่ยนแปลงของประจุที่เกิดจากการขยับของไดอะแฟรม แต่ ระดับสัญญานนั้นต่ำมาก และมีค่าความต้านทานสูงมาก จึงต้องมี ทรานซิสเตอร์ชนิด FET คอยขยายสัญญานและลดความต้านทานลง ซึ่งตัว FET ต้องการไฟฟ้าปริมาณเล็กน้อย 1.5-6V นี่คือเหตุผล ว่าทำไมไมค์คอมพิวเตอร์ปกติ จึงใช้งานได้ เพราะเป็น electret รับไฟฟ้าจากคอมมาประมาณ 5V เพื่อจ่ายให้ FET ทำงาน
ข้อดี- ใช้งานง่าย ราคาถูก
- ไม่ต้องการไฟฟ้าในการทำงานถึง 48V
- ในปัจจุบัน Back electret เป็นแบบที่แพร่หลายและคุณภาพสูงพอๆกับแบบอื่น
- มีความทนทานต่ออุณหภูมิและความชื้น
ข้อเสีย- คุณภาพจำกัดเท่าที่ทำได้ ซึ่งเทียบไม่ได้กับแบบอีก 2 อย่าง
- Self-Noise ค่อนข้างเยอะกว่าชนิดอื่น
"อ้าว คุณบอกว่า ใช้ 1.5-6V แต่ทำไม เห็นใช้ได้ 9-48V" ใช่ครับ ที่ตัวแคปซูล แต่วงจรปรีแอมมักจะมีตัวคอยรักษาระดับไฟ ให้อยู่ในแรงดันที่ไมค์ทำงานปกติ แม้คุณจะให้ไฟ ถึง 48V ก็ตาม ตัวอย่างของไมค์ประเภทนี้ในตลาด ใน Specification สังเหตุได้ง่ายคือ Fixed-Charge Back plate, Electret Condenser, Permanently charge backplate
ไมค์ที่ใช้เทคโนโลยีนี้ ตัวอย่างคือ Rode VideoMic, Rode NTG-1, NTG-2, Sony ECM ทั้งหลาย, Panasonic ติดหัวกล้องทั้งหลาย
Sennheiser ME Series (Mikrofone Elektret), Sennheiser MKE 400 600, Shure VP Series รวมถึงไมค์ติดปกเสื้อแทบทุกตัว
ราคาก็จะมีตั้งแต่ 1000-40000 บาท (ราคาที่ในไทยขายกัน)
DC-Bias Condenser 
ไมค์คอนเดนเซอร์แบบแรกของโลกที่คิดค้นขึ้นมา มีประวัติมายาวนานและยังคงคุณภาพสูงที่สุดไว้อยู่
ตัวจริงเสียงจริงของไมค์ที่ต้องใช้ Phantom 48V คือ DC-bias condensor
การทำงานคือแผ่นไดอะแฟรมที่ทำจากแผ่นพลาสติกบางๆ เคลือบด้วยทองแท้ๆ ไว้ เพื่อการนำไฟฟ้าที่ดี และ Back plate ต่อเข้ากับวงจร ซึ่งจ่ายไฟฟ้าให้ 48V (บางตัวอย่าง Neumann U87 รุ่นเก่าๆ อาจมีการ Bias ให้ถึง 52V เลยทีเดียว) เพื่อให้มีแรงดันไฟฟ้าเลี้ยงในแคปซูล โดยแยกสัญญานออกจากไฟเลี้ยงนี้ เมื่อเสียงกระทบไดอะแฟรม เกิดค่าประจุที่ต่างจากเดิม ทำให้เกิดสัญญานไฟฟ้าตามไฟเลี้ยง โดยตัววงจรปรีแอม จะแยกสัญญานนี้ มาเป็นเสียงให้เราใช้งาน รวมถึงขยายสัญญานขึ้นด้วย
นั้นคือเหตุผลของไมค์ชนิด DC-Bias
ข้อดี- รับย่านเสียงได้กว้างมาก เท่าที่หูมนุษย์จะได้ยิน
- เสียงออกมาธรรมชาติที่สุด
- ไมค์คุณภาพสูงๆ มักใช้เทคโนโลยีนี้
- ไมค์ห้องอัดใหญ่ๆ ใช้อัดเสียงนักร้อง คือชนิดนี้แทบจะหมด รวมถึง Pencil mic ด้วย
ข้อเสีย- ไวต่อความชื้น ซึ่งความชื้น ขึ้นอยู่กับอุณหภูมิ เพราะจะไปเปลี่ยนคุณสมบัติของตัวแคปซูลเพราะใช้อากาศและความชื้นในการทำงานเป็นตัวเก็บประจุ
ตัวอย่างไมค์ Shotgun ที่ใช้เทคโนโลยีนี้คือ Neumann KMR-81,82i, Schoep CMIT 5U, Sanken CS-1e,2,3e, Audio Technica BP4073, Beyerdynamic MC 836,837, AKG CK69
คำพูดที่ระบุใน Specification ว่าเป็นไมค์ชนิดนี้คือ True-Condensor, DC-Bias, Externally bias
ราคามักจะอยู่ตั้งแต่ 30000-150000 เลยทีเดียวหรือมากกว่านั้น ใช้งานได้ดีที่สุด เสียงดีที่สุด ธรรมชาติที่สุด แต่ไม่ดีกับสภาพแวดล้อมภายนอก ที่สภาพอากาศไม่เป็นใจได้ง่าย
สุดท้ายครับ
RF-Bias Condensor 
ฟังแล้วอาจจะดูงงๆ แต่ความจริงแล้วไม่ได้ทำงานแปลกอะไรหรอกครับ เหมือน DC-bias แต่ทำงานด้วยสัญญานวิทยุ เป็นคลื่นให้คอนเดนเซอร์ทำงานแทน ซึ่งทำให้ไดอะแฟรมกับ Backplate อยู่ใกล้มากขึ้น ใช้ไฟในการทำงานน้อยลงเหลือเพียง 12v ก็ทำงานได้ แต่มักจะทำเป็นสากลใช้ 48เหมือนเดิมซะมากกว่า การใช้คลื่นวิทยุ ทำให้หมดปัญหาเรื่องของความชื้นที่จะมากวนการทำงานของคอนเดนเซอร์ เพราะคลื่นวิทยุ ทะลุได้อยู่แล้ว รวมถึง เมื่อมีระบบแยกสัญญานเสียงออกจากสัญญานทำงาน carrier freq ก็จะทำให้คลื่นเสียงที่ได้ สูงจนน่าตกใจ เพราะทำงานได้เกินกว่าที่หูมนุษย์ได้ยิน บางตัว ถึง 50KHz เลยทีเดียว
ข้อดี- ทนต่อสภาพอากาศทุกสภาพ ไม่ว่าจะป่าอเมซอน ขั้วโลกเหนือ หรือทะเลทราย ทำงานได้เสถียรและน่าเชื่อถือ
- เสียงดีมาก หลายคนบอกว่าด้อยกว่า DC-Bias อันนี้แล้วแต่คนชอบครับ
- ให้เสียงใสสุดๆ เนื่องจากทำงานที่ความถี่สูงมาก
ข้อเสีย- ผมไม่รู้จะเขียนอะไร เพราะมันดีแทบหมดเลย
ตาม Specification มักจะเขียนไว้กำกับว่า RF condensor,RF Bias
ตัวอย่างไมค์ตระกูล RF ได้แก่ MKH series ของ Sennheiser (MKH416,MKH60,70,MKH8060,MKH8070 และ Rode NTG-3,NTG8
ไมค์ตระกุลนี้ได้รับความนิยมสูงสุด เพราะใช้งานได้ดีมาก เสียงได้รับการยอมรับ โดยเฉพาะ MKH416,60 ที่เป็นไมค์หากไปกองถ่ายใหญ่ๆจะเจอง่ายมาก
ราคามักจะตั้งแต่ 30000-180000 หรืออาจจะมากกว่านั้น
การเลือกซื้อ Shotgun microphone ให้เหมาะสมกับงานและงบประมาณ- งบประมาณที่มี
- อุปกรณ์ที่ใช้ในการอัด
- สภาพอากาศ
- ความละเอียดของเนื้อเสียงที่ต้องการ
- ย่านเสียงที่ใช้
แน่นอนครับ เรื่องนี้สำคัญ แต่มันจะไร้ค่ามากๆ ถ้าคุณซื้อไมค์แพง แต่มีเครื่องอัดห่วย และไม่มีปรีแอมป์ช่วย
ปรีแอมป์จะทำให้เสียงอิ่มมากขึ้น ละเอียดขึ้น และน้อยส์ต่ำลง
ย่านเสียง กำหนดจากการใช้ครับ ว่าเอาไปอัดเสียงอะไร ดดยส่วนมาก ยิ่งกว้างยิ่งดี จะได้เสียงที่ดีครับ แต่ก็เชื่อไม่ได้ เพราะอย่าง NTG-2 รับ ได้ตั้งแต่ 20Hz-20KHz แต่ก็ไม่ได้เสียงดีไปกว่า NTG-3 ที่เป็น RF รับตั้งแต่ 40-20000Hz อยู่ที่คุณสมบัติเฉพาะตัวของไมค์ครับ ว่าใครชอบเสียงแบบไหน
สภาพอากาศ เรียงจากทน-ไม่ทน ต่ออากาศRF-Electret-DC
Trick เล็กๆ ในการใช้ไมค์ Shotgun - ควรอยู่ห่างไม่เกิน 2 ฟุต จากคนพูด สำหรับไมค์สั้น อาจจะได้ถึง 4 ฟุตสำหรับไมค์ยาว เพื่อเสียงที่ดีที่สุด
- ควรหัน เอียงๆ หน้าไมค์เข้าหากึ่งปากกึ่งอกของคนพูด
- หันไมค์ไปทางไหน เสียงทางนั้นเข้ามาหมด รวมถึงเสียงหลังตัวคนนั้นด้วย ควรลองหาเทคนิคบูมมาศึกษาครับ แล้วจะได้ผลลัพธ์ที่น่าพอใจ
- ไมค์ประเภทนี้ไม่ควรใช้ในห้อง หรือที่ที่มีเสียงก้อง
การใช้งานไมค์ที่ได้ประสิทธิผล จะทำให้งานของคุณดูมืออาชีพ และทำให้ภาพน่าติดต่อไปด้วยนะครับหวังว่าโพสนี้จะเป็นประโยชน์สำหรับผู้ที่กำลังหาซื้อไมค์เพื่อใช้งานนะครับ รวมถึงผู้ที่ใช้งานอยู่ด้วยนะครับCredit : Sennheiser,Rode,Sanken,Beyerdynamic,Neumann,Schoep,kenstore,B&H,dvestore,shure,roland comfort,Gearslutz,soundpure,sonic sense,recording hack
Chanon Wangtrirat,
HMNSound microphone
