ว่าด้วยเรื่อง ตัดต่อ 1

ตัดต่อ ตัดต่อ และตัดต่อ

หากเปรียบเทียบการทำหนังเป็นเหมือนกับการทำอาหาร ขั้นตอนนี้ก็คงเป็นการปรุงอาหาร มันจะอร่อยหรือไม่อร่อยนั้นก็ขึ้นอยู่กับคนปรุงครับ วัตถุดิบแย่ๆ ที่เราไปช๊อปมาอาจกลายเป็นอาหารอร่อยขั้นเทพเลยก็ได้

ปัญหาของหนังสั้นที่โดยส่วนใหญ่มักจะเป็นก็คือ ฟุตเตจไม่พอที่จะใช้เล่าเรื่อง ถ่ายมาไม่พอ ขาดคัทเชื่อม ตัดเร็วไป เริ่มแอคชั่นเร็วไป เส้นสายตาผิด วางกล้องผิดฝั่ง แสงโดดไม่เท่ากัน ถ่ายไม่จบเรื่องแต่ต้องตัดแล้ว เหล่านี้คือปัญหาที่ไม่น่าจะเกิด แต่มันก็เกิด ไม่น่าเชื่อใช่มั๊ยครับ
และปัญหาทุกอย่างที่เกิดขึ้น มันจะมาจบลงที่นี่ ในห้องนี้ คนตัดต่อต้องใช้วิชามารร้อยแปดเล่มเกวียนในการแก้ไขปัญหาต่างๆที่เกิดขึ้นจากการถ่ายทำ

สิ่งที่จะบอกก็คือใจเย็นๆค่อยๆตัดไปครับ เรื่องแรกมันอาจจะไม่ลื่นไหลอย่างที่เราเคยเห็นภาพในหัว ให้มันเป็นข้อชี้แนะสำหรับเรื่องถัดไปดีกว่า

ว่าแล้วก็ก้มหน้าก้มตาเช็ดขี้เช็ดเยี่ยวตัวเอง (ในกรณีที่ถ่ายมาเองตัดเอง) หรือเช็ดขี้เช็ดเยี่ยวคนอื่น (ในกรณีที่คนอื่นถ่ายมาแล้วเอามาให้เราตัด ซึ่งอันนี้แม่ไม่เคยปลื้มเลย)


การตัดต่อ คือการเล่าเรื่อง

สิ่งที่จำเป็นที่สุดสำหรับการตัดต่อคือ เราในฐานะคนตัดต้องเข้าใจเรื่องราวทั้งหมดในแต่ละซีน เพราะเราจะต้องเป็นคนเล่าเรื่องผ่านงานตัดว่าสิ่งที่คนดูกำลังจะเห็นเราจะบอกอะไร เพื่อนผมคนหนึ่งที่ทำหน้าที่ตัดต่อให้กับหนังเมล์นรก หมวยยกล้อ แห่งค่ายอาวอง บอกว่า ให้จำไว้ว่าในการตัด 1 คัท = 1 ข้อความที่เราจะบอก หรือโลภหน่อยก็สองข้อความ สามข้อความ แต่เป็นไปไม่ได้ที่จะไม่มีอะไรจะบอก ถ้ามันไม่มีอะไรจะบอกก็เอามันออกไปซะ เพราะไม่รู้ว่าจะมีมันไปทำไม


การตัดต่อ คือการเล่าอารมณ์

นอกจากการเล่าเรื่องแล้ว หน้าที่ที่สำคัญอีกอย่างของการตัดต่อ ก็คือการเล่าอารมณ์ เชื่อผมเถอะครับ แม้แต่หนังสารคดียังต้องมีอารมณ์เลย  คนตัดต่อต้องรู้ก่อนว่าซีนที่จะตัดต่อไปนี้ มันต้องการอารมณ์แบบไหน ถ้าต้องการซาบซึ้งจะมาตัดแนวฉากแอคชั่นของ ไมเคิล เบย์ ก็กระไรอยู่


การตัดต่อ คือการควบคุมอารมณ์คนดู

อันนี้คือสุดยอดแห่งวิถีของงานตัด เป้าหมายของหนังคือการทำให้คนดูรู้สึกเศร้าสะเทือนใจ ตลก  ตื่นเต้น ระทึกขวัญ หลอน หรือมีอารมณ์ร่วมนั่นเอง ถ้าคนดูเข้ามาดูหนังรู้เรื่อง ทุกอย่างแต่ไม่มีอารมณ์ร่วม หนังตลกก็แป้ก หนังแอคชั่นก็นั่งหาว ว ว....  หนังเศร้าก็น่ารำคาญ ถ้าเป็นอย่างนี้แล้วเวลาที่คนดูเดินออกมาคำตอบเดียวที่เราจะได้รับจากคนดูก็คือ หนังอะไรว้าแม่ง ไม่เห็นสนุกเลย....คำว่าไม่สนุกนี่แหละครับคือจุดดับของสิ่งที่เราทำมาทั้งหมด มันบั่นทอนจิตใจอย่างมหาศาล

ดังนั้น สามหัวข้อที่ผมพูดมา เป็นสิ่งที่คนตัดต้องระลึกถึงอยู่เสมอในการตัดต่อ ไม่ว่าวัตถุดิบของมันจะมาอย่างไร เราต้องทำให้บรรลุวัตถุประสงค์นั้นให้ได้


ราฟคัท
กลับมาที่คำนี้อีกครั้ง หลังจากเกริ่นไปในตอนต้น ที่ต้องย้ำเพราะผมเคยเห็นมากับตาครับ ว่าคนทำหนังสั้นรุ่นใหม่ๆมักใจร้อน ไม่ค่อยตัดราฟคัท มักคิดว่าตัดทีเดียวแล้วใช้ได้เลยนั่นคือชั้นเก่ง มันเป็นความคิดที่ไม่ผิดซักทีเดียว  อาจจะมีคนหลายคนที่ทำได้แบบนั้น แต่คงไม่ใช่ผมแน่ๆ

ทำไมต้องมีราฟคัท
การตัดต่อหนังคือการลดทอน สลับ ปรับเปลี่ยน เรียงใหม่ เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ของการเล่าเรื่องมากที่สุดและสนุกที่สุดในแบบอย่างที่หนังเรื่องนั้นควรจะเป็น แต่เราจะรู้ได้อย่างไร ว่าอะไรควรจะถูกสลับ ปรับเปลี่ยน หรือลดเพิ่มอย่างไร ถ้าเรายังไม่เห็นภาพรวม ราฟคัทนี่แหละครับคือการสร้างภาพรวม ใจเย็นๆ ตัดไปตามบทแบบสบายๆ ยังไม่ต้องคิดมาก ตัดไปเรื่อยๆจนมันเสร็จ เพราะงานจริงๆกำลังจะเริ่มหลังจากนั้น ถ้าเป็นหนังใหญ่ผู้กำกับจะเข้ามาดูจริงจังหลังจากราฟคัทเสร็จเรียบร้อยแล้ว

แล้วถ้าไม่มีราฟคัท ?
หนังหลายหรือที่ละเลยกระบวนการนี้ ตัดแล้วใช้เลย หรือตัดละเอียดไปเรื่อยๆ โดยส่วนมากที่เห็นจังหวะมันจะแกว่งครับ พอเล่าเรื่องไม่เนียน อารมณ์ไม่ได้ ก็จะหาสาเหตุไม่เจอด้วยเพราะเราเอาตัวลงไปไว้ในรายละเอียดปลีกย่อยไปหมดแล้ว ไม่ได้ตั้งตัวเองอยู่ที่การมองภาพรวม หรือบางทีอาจจะหาสาเหตุเจอแล้ว แต่คลิปบนไทม์ไลน์กลับยุ่งเหยิง ซับซ้อน แล้วก็ขี้เกียจแก้ซะอย่างนั้น ก็เลยกลายเป็นปล่อยๆไป

หลายครั้งที่คนตัดเหนื่อยครับ เพราะการตัดละเอียดเลยจะทำให้เราเสียเวลาในการตัดแต่ละซีนยาวนานมาก บางซีนตัดเป็นวัน ใช้เวลาเป็นอาทิตย์กว่าจะเห็นหนัง แต่ถ้าเราตัดแบบราฟคัทก่อน ราฟคัทนี้วันเดียวน่าจะเสร็จ แล้วเวลาที่เหลือเราก็ค่อยๆพิจารณาเป็นซีนๆไปดีกว่าครับ

บางครั้งก็เกิดอาการแก้ไขผิดจุดครับ

แก้ไขผิดจุดเหมือนกับการเกาไม่ถูกที่คัน อย่างซีนนี้เราตั้งใจจะให้คนดูร้องไห้ เป็นซีนไคลแมกซ์ แต่ตัดออกมาแล้วไม่เศร้า ไม่เป็นไร ตัดใหม่ เพิ่มนางเอกฟูมฟายเข้าไปอีกนิด เกือบจะได้แล้ว แต่ยังไม่ใช่ ดึงจังหวะพระเอกอีกหน่อย เอ๊า...ก็ยังไม่ใช่อีก แก้ไปเรื่อยๆเถอะครับ ไม่เจอหรอก เพราะว่าปัญหามันเกิดที่เรื่องราวก่อนหน้า ไม่ได้เกิดที่ซีนนี้ เวลาแกต้องไปแก้ด้านหน้าครับ ดูการเล่าเรื่องก่อนหน้านี้ ว่าจังหวะ เหตุผลมันเป็นมาอย่างไร เจอแล้วค่อยแก้ครับ ถ้าไม่มีราฟคัทมันก็คือการรื้อ รื้อจังหวะที่เราตัดมาสวยๆ แก้ใหม่ รื้อหน้า แล้วก็มารื้อหลัง รื้อไป รื้อมา สุดท้ายเละทั้งหน้าทั้งหลัง เทกระจาดเลยครับทีนี้

สรุปนะครับ ก่อนจะตัดต่อ เราต้อง

ศึกษาบทให้เข้าใจวัตถุประสงค์
กำหนดการเล่าเรื่อง
กำหนดอารมณ์
ถามตัวเองว่าฉากไหนอยากให้คนดูรู้สึกอย่างไร (มาร์คไว้ในบทก็ได้ครับ)
ตัดราฟคัทขึ้นมา
ตัดจริง ขยับแก้ไขจนพอใจ
จากนั้นจะเข้าสู่กระบวนการ cg กับงานด้านเสียงต่อไปครับ

ไม่รู้ว่าบทความนี้จะเอามะพร้าวห้าวมาขายสวน หรือจะเป็นการสอนจระเข้ให้ว่ายน้ำรึเปล่า เพราะว่าเห็นงานหลายๆคนในที่นี้แล้ว ก็เซียนๆกันอยู่แล้ว ...เอาเป็นว่าใครรู้แล้ว ก็ลองอ่านเล่นเย็นๆใจไปแล้วกันครับ

ขอบคุณที่ติดตามครับ

ขอบคุณครับ

อ้างอิง

อ้างอิงโพส 10 ต้นฉบับโพสโดย i-popba เมื่อ 2010-04-09 13:30  :
ดีใจจังที่ได้อ่านครับ...มีประโยชน์มากกกก...
ผมตัดไม่เคยมีราฟคัทครับ...เพิ่งรู้นะเนี่ย...
คือตัดละเอียดไปเรื่อยๆพอพลาดแล้วรื้อทั้งยวงจริงๆด้วย
ตอนนี้แจ่มแจ้งเลยครับ..

.......

เหมือนผมเลยครับ ถึงว่างานกว่าจะเสร็จเป็นอาทิตย์ ฮาๆๆ


ต่อไปนี้ต้องราฟคัทก่อนแล้วครับ แล้วขอบอกตรงๆนะครับ ผมไม่รู้ด้วยซ้ำราฟคัทคืออะไร มาเข้าใจก็ตอนนี้แหละครับ ฮาๆๆ


ขอบคุณมากๆเลยครับ

ขอบคุณพี่มากๆนะครับ ที่มาให้ความรู้

          

โชคดี คลำไปคลำมา ดันหาราฟคัทเจอ
และขอขอบคุณครับ ที่ช่วยให้เห็น และหาบางอ้อ ได้ตั้งหลายอ้อ อิ ๆ

ขอบคุณที่ชี้แนะครับ

think think think

ขอบคุณมากครับ

อิ่มความรู้มว๊ากกก

*0* ขอบคุนครับ

สวดยอดครับพี่

ขอบคุณครับพี่

Thanks krub....