ว่าด้วยเรื่องเสียง

วันนี้ได้มีโอกาสได้ประชุมร่วมกันกับทีมงานของช่องเคเบิ้ลทีวีรายใหญ่ช่องหนึ่ง มีอยู่ช่วงหนึ่งทีมงานได้พูดถึงมาตรฐานความดังของเสียง ที่เขาต้องการ พร้อมทั้งให้ตารางแจกแจงค่าของเสียงที่ควรจะเป็นมาให้ ตอนอยู่ในห้องประชุมก็คิดว่า คงจะเทียบเคียงกับโปรแกรมตัดต่อได้ แต่ปรากฏว่า พอกลับมาออฟฟิศ ก็พบว่าในโปรแกรมตัดต่อนั้นไม่ได้มีค่าละเอียดเหมือนในกระดาษที่เขาให้มา


ตารางแบบนี้ครับที่เขาให้มา และเขาบอกว่า เขาไม่ทราบว่าเราตัดต่อด้วยโปรแกรมอะไร ใช้โปรเซสในการตัดต่อแบบไหน จึงให้ค่ามาครบทุก meter แต่อยากให้ดูที่ตัวเลขซ้ายสุด (dBu) เขาบอกว่า ค่าของเสียงจะต้องไม่ต่ำกว่า -3 และไม่สูงกว่า +6 ครับ และลากเส้นเทียบเคียงไปยังมิเตอร์อื่นๆ ก็ให้ยึดเส้นนั้นไปด้วย


exp : เช่นถ้าใช้ meter แบบ VU +4dBu ก็จะต้องอยู่ประมาณ ต่ำสุด -7 ถึงสูงสุด +2 (ลากเส้นจาก dBu จากเลข -3 และ +6 มา ก็จะพอดีกัน)





ทีนี้มาถึงคำถาม
แล้วผมจะรู้ได้ยังไงว่า ในโปรแกรม premiere cs 5.5 ที่ผมใช้ตัดต่อรายการนั้น
จะต้องดูที่ค่าเลขที่เท่าไร เพราะ Meter ในโปรแกรม หน้าตามันเป็นแบบนี้ครับ





สิ่งที่เห็นคือ dB (ตัวหนังสือที่อยู่ด้านล่างของ meter) ซึ่งย้อนกลับไปดูภาพที่ 1 จะเป็นค่า dBu
เลยไม่แน่ใจว่ามันเหมือนกันหรือเปล่า เพราะปกติ ผมตัดต่อให้เสียงดังอยู่ที่ระหว่าง -6 ถึง 0
และพยายามไม่ให้มัน peak (ขึ้นสีแดง) ใน meter ตัวที่อยู่ใน premiere นี้


มาตอนนี้หากยึดตามค่าทางตารางที่หนึ่งในด้านซ้ายมือ นั่นหมายความว่า ผมจะต้องเร่งเสียงให้ดังขึ้นอีกกว่าเดิม
เพื่อให้ค่าที่ได้มันไปอยู่ที่ระหว่าง -3 ถึง +8 เลยทีเดียว


ใครมีความรู้เรื่องเสียงและมาตรฐานนี้ รบกวนช่วยชี้แนะหน่อยครับ ว่าใน premiere ต้องดูอย่างไร?


ขอบคุณล่วงหน้าครับ

ท่านใดทราบรบกวนชี้แนะด้วยครับ สงสัยเหมือนกัน
อีกอย่าง premiere pro ปรับระดับเสียงหลายๆ คลิบที่ถ่ายมาที่ดังไม่เท่ากันให้ดังเท่ากันทั้งหมด
หรืออยู่ในช่วงได้มั้ย ใครเห็นกระทูคำถามแบบนี้ หรือทราบชีแนะด้วยครับ หาไม่เจอ

สำหรับซอฟแวร์คอมพิวเตอร์ซึ่งทำงานในระบบดิจิตอล จะถือว่าที่ 0 dBu ดังสูงสุดแล้วครับ เกินกว่านั้นเสียงจะโดนตัดทิ้ง (clip) เนื่องจากไม่มีพื้นที่ในการเก็บ (บิต) แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น ข้อจำกัดนี้ จะอยู่ที่การบันทึก ซึ่งจะเป็นข้อจำกัดของตัว IC Chip ที่นำมาใช้ (ยกเว้นว่าจะใช้บิตที่สูงขึ้น ข้อจำกัดดังกล่าวก็จะน้อยลง คือ เก็บส่วนที่พีคเอาไว้ได้) ส่วนการประมวลผล และ เล่นกลับ เป็นการทำงานบนคอมพิวเตอร์ โปรแกรมจะสามารถเก็บสัญญาณไว้ได้ทั้งหมด (32 bit float) เพียงแต่สิ่งที่ต้องคำนึงคือ การ export ไปใช้กับอุปกรณ์ปลายทาง ก็ต้องตั้งค่าให้เหมาะสมกับอุปกรณ์นั้น ๆ ...

สำหรับสเกลที่จะนำมาอิงกับโปรแกรมตัดต่อ น่าจะเป็นช่องที่สอง คือ VU - 0 dBu

ปลั๊กอินส์สำหรับปรับเสียงให้อยู่ในระดับเดียวกันมีหลายตัว ง่ายสุด คือ normalize แต่ที่ปรับควบคุมได้ในหลายเงื่อนไขกว่าคือ พวก compressor / limiter / gate ...

ผมว่ามันต้องเป็นมาตรฐานของสถานที่ออกอากาศครับ เพราะว่าแต่ละรายการแต่ละคนตัดต่อมักจะให้ความดังเสียงของรายการมาไม่เท่ากัน นั่นจึงต้องเป็นหน้าที่ของสตูดิโอออกอากาศต้องมีอุปกรณ์ที่จะทำหน้าที่ควบคุมระดับเสียงในการออกอากาศ จำเป็นต้องมีอุปกรณ์ประเภท audio broadcasting มาช่วยด้วยครับ เหมือนกับมาตรฐานของสถานีหลักทั่วไปครับ

ส่วนเราคนตัดต่อมีหน้าที่ดูแลเสียงไม่ให้เสียงแตกพล่าก็พอแล้ว เพราะว่าเสียงในแต่ละรายการออกแบบมาต่างกัน
การดู VU ช่วยมันมีประโยชน์มากในการป้องกันระดับเสียงไม่ให้เกินกำหนด ในระหว่างการตัดต่อ ส่วนเรื่องความดังเสียงสูงสุดจะเป็นหน้าที่ของระบบออกอากาศเองครับ

        ในฐานะที่ผมทำงานถ่ายทอดสดกับสถานีโทรทัศน์มาพอสมควรน่ะครับ จะอธิบายว่า VU ที่มีจุดพีคหรือเลขมากสุดเป็นเลข +6dB หรือมากกว่านั้นก็แล้วแต่ มันคือVUแบบอนาล็อคครับ ส่วน VU ที่มีเลขมากสุด(บนสุด) เป็น 0 มันคือVU แบบดิจิตอลครับ

        และจากข้อความนี้ " เขาบอกว่า ค่าของเสียงจะต้องไม่ต่ำกว่า -3 และไม่สูงกว่า +6 ครับ และลากเส้นเทียบเคียงไปยังมิเตอร์อื่นๆ ก็ให้ยึดเส้นนั้นไปด้วย "   ทำให้ผมรู้เลยว่า VU ของเคเบิลที่คุณส่งงานเขาใช้ VUแบบอนาล็อค  VU แบบอนาล็อคเรเวลมาตรฐานสากลคือ 0dB ครับเวลาเราบันทึกเสียงก็ปรับให้มันสวิงอยู่แถวๆ 0dB ครับ ถ้าต่ำลงมาจะเปน -3 -6 -9 -10 สูงขึ้นไป ก็เป็น +3 +6 แล้วก็จะเป็นคำว่าPeakล่ะ ที่จริงแล้วทุกงานในโลกใบนี้เขาต้องการเสียงที่ 0dB แต่ในความเป็นจริงแล้วเรเวลเสียงมันไม่ได้นิ่งค้างอยู่กับที่ มันมีขึ้นมีลง มีเบามีดัง ทางเคเบิลเขาก็เลยบอกคุณว่าขอเสียงให้มันสวิงอยู่ -3 แต่ไม่เกิน +6 อันนี้ผมอธิบายละเอียดน่าจะพอเข้าใจ

        ทีนี้มาในส่วนของ VU ดิจิตอลที่มีตัวเลขไม่เหมือนกัน ก่อนอื่นผมบอกก่อนเลยว่า ตัวเลขสูงสุดก็คือ 0dB นั่นคือจุดPeakน่ะครับ ถามว่าทำไมมันถึงไม่เหมือนVUอนาล็อค ก็เพราะว่าระบบดิจิตอลมันต้องการเรเวลเสียงที่ต่ำกว่าอนาล็อค เขาจึงทำVUแบบนี้ขึ้นมาให้รู้ว่า ถ้าเราปล่อยเสียงจากมิกซ์อนาล็อคด้วยระดับเสียงที่ 0dB มาสู่เครื่องมือดิจิตอลใดๆก็ตามไม่ว่าจะเปนคอมพิวเตอร์ เครื่องบันทึกแบบดิจิตอล เครื่องส่งสัญญาณดาวเทียมหรือไมโครเวฟของรถโอบีสถานีโทรทัศน์ และรวมกล้องDSLRด้วย เสียงที่VUแบบดิจิตอลของเครื่องนั้นๆจะขึ้น 0dBทันที มันบ่งบอกว่าคุณปล่อยเสียงPeak มา  และถามว่าแล้วต้องปล่อยมาเท่าไรถ้าจะปล่อยจากVUดิจิตอล มาสู่อนาล็อคแล้วให้มันสวิงระหว่าง -3 กับ +6 อันนี้คือโจทย์ของ จขกท.

          ในการทำงานส่งสัญญาณแบบดิจิตอลหลายสถานีน่ะครับ ส่วนใหญ่เขาต้องการให้เสียงมีค่าปกติอยู่ที่-15 dbครับ แต่ที่VUแบบดิจิตอลมันจะไม่มีเลข -15นะครับ ก็คือครึ่งนึงของ -20 กับ -10 นี่คือเรเวลดิจิตอลที่สถานีส่วนใหญ่ต้องการ โดนใช้โทน(เสียง 1k)เป็นตัวเทียบเสียงแบบคงที่

          แต่คำถามของ จขกทใได้สร้างโจทย์ใหม่ให้กับผมคือ ถ้าจากดิจิตอลสู่อนาล็อคล่ะ เพราะผมเคยทำแต่อนาล็อคสู่ดิจิตอล โดยส่งเรเวลอนาล็อค -20dB ไปให้เครื่องแบบดิจิตอลมันจะสวิงที่ -15dB แต่กลับกันถ้าเราปล่อยแบบดิจิตอลที่ -15dB ไปหาเครื่องแบบอนาล็อคผมคิดว่ามันน่าจะเบาลงไปมาก ดังนั้น จขกท.ก็ต้องปรับเสียงไว้ที่ 0dB ดูครับแต่อย่าให้เสียงแตก เพราะเหนทางเคเบิลบอกว่า "ถ้าใช้มิเตอร์แบบอื่นก็ให้ยืดเทียบเคียงไปด้วย" เขาอยากได้ 0dB เราก็ปรับเสียงVUที่โปรแกรมให้ 0dB ตามเลยครับ หรือไม่ก็ทางที่ดีเอาไฟล์งานอะไรก็ได้ ปรับเสียงไว้ 2แบบคือแตะ 0dB กับเบาลงมาหน่อย แล้วลองเอาไฟล์ไปเทสที่เคเบิลดูจะเวิคกว่าครับ หรือไม่ก็ยกโน็ตบุ้คไปด้วยเลยก็ได้ครับ แล้วให้เจ้าหน้าที่เขาบอกว่าแบบไหนที่เขาต้องการ  อันที่จริงแล้วที่เคเบิลน่าจะเป็นVUแบบดิจิตอลได้แล้วนะ ผมไม่รู้ว่าเครื่องมือเก่าไปหรือป่าว แล้วก็จริงๆแล้วงานที่ภาพเสียงที่ไม่มาตรฐานเขาก็ต้องปรับช่วยเรา ดราฟไฟล์ใหม่ให้แล้วปรับเสียงให้เราได้ ยกเว้นเขาจะขี้เกียจหรือไม่อยากทำให้เรา  แล้วในโปรแกรมที่ จขกท.ใช้ตัดต่อ มันมีVUให้เลือกไหมครับว่าจะใช้แบบอนาล็อคหรือดิจิตอล อันนี้ผมไม่สันทัดเรื่องตัดต่อ แต่ถ้ามีก็ดีเลยครับ

มาเก็บความรู้ครับ ^_^